Ernest Malinowski (1818-1899)

Ernest Malinowski

Człowiek, który przerzucił linię stalowych szyn przez niebotyczne Andy. Najwyżej położona linia kolejowa na świecie to Kolej Transandyjska w Peru. Pnie się ona na wysokość ponad 4800 m n.p.m., pokonuje wysokogórskie przełęcze, doliny i góry. Na trasie zbudowano niezliczoną ilość wysokich mostów i głębokich tuneli. Jej konstruktorem był polski szlachcic, inżynier Ernest Malinowski. Projektant oraz budowniczy najwyżej położonej kolei świata w peruwiańskich Andach, uważanej za cud XIX-wiecznej techniki. Postać niezmiernie ciekawa. Oficer Korpusu Inżynierów w Powstaniu Listopadowym (1830-1831), inżynier kolejowy i drogowy,  profesor Uniwersytetu w Limie.

Po upadku powstania wyemigrował wraz z ojcem i starszym bratem Rudolfem do Francji, gdzie studiował na Politechnice Paryskiej oraz w słynnej Szkole Dróg i Mostów. Po ukończeniu studiów i blisko czternastu latach pracy we Francji głównie przy budowie dróg oraz regulacji rzek, podpisał kontrakt na pracę w Peru, w charakterze inżyniera rządowego. Po przybyciu do tego kraju zajął się przede wszystkim budową linii kolejowych. Był projektantem linii: Pisco-Ica, Chimbote-Huaraz, Pacasmayo-Cajamarca, Chiclayo-Lambayeque najsłynniejszej – kolei z portu Callao przez Andy do centrum górniczego La Oroya. Budowa lini była bardzo znaczącą inwestycją w Peru ponieważ umożliwiała transport bogactw naturalnych w głąb kraju, co było wcześniej niestety nieosiągalne. Odcinek Callao – La Oroya jest najwyżej na świecie przebiegającą linią kolejową. Ma ona 218 km długosci, przebiega w znacznej części na wysokości ponad 2000 m. W najwyższym punkcie, na przełęczy Ticlio, osiąga 4818 m n.p.m.. Łączna długość tuneli na tej trasie wynosi 6 km, a najwyższy z 30 mostów i wiaduktów ma 70 metrów wysokości. Cała trasa bez wątpienia zasługuje na miano najpiękniejszej linii kolejowej na świecie, nie tylko z powodu wysokości na jakiej biegnie, ale również ze wzgledu na wspaniałe widoki i niezapomniane wrażenia.

Ernest Malinowski mimo, iż był cudzoziemcem brał udział w fortyfikowaniu portu Callao i w bitwie z Hiszpanami w obronie niepodległości Peru 2 maja 1866 r., dając świadectwo swego oddania dla drugiej ojczyzny. Okrzyknięty bohaterem narodowym Peru, wielokrotnie odznaczony za zasługi, doczekał się nawet za życia miejsca na pomniku obrońców Callao, stojącym do dziś w centrum Limy. Podczas wojny z Chile zmuszony w 1879 r. do emigracji do sąsiedniego Ekwadoru, gdzie pracował również przy budowie kolei oraz pisał artykuły do prasy zagranicznej informując międzynarodową opinię publiczną o wojennym dramacie swojej drugiej ojczyzny. Po powrocie do Peru, powrócił przede wszystkim do pracy przy budowie kolei transandyjskiej i pomimo kryzysu finansowego, doprowadził do oddania jej do eksploatacji.

W setną rocznicę jego śmierci w 1999 r., z inicjatywy polskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji ufundowano Malinowskiemu pomnik. Pzedsiębiorstwo ENAFER-PERÚ wyznaczyło, z terenów należących do kolei transandyjskiej, działkę na przełęczy Ticlio gdzie na wysokości ponad 4800m n.p.m. stanęła antysejsmiczna, o 7 m wysokości, konstrukcja pomnika. Twórca pomnika, słynny rzeźbiarz, prof. Gustaw Zemła nawiązał surowością stylu do miejscowych monumentalnych budowli indiańskich. Pomnik zwieńczono kołem z odlaną z brązu podobizną Ernesta Malinowskiego i dwujęzycznym napisem:

Ernest Malinowski 1818-1899. Inżynier polski, patriota peruwiański, bohater obrony Callao 1866, budowniczy Centralnej Kolei Transandyjskiej.

Człowiek o szerokich zainteresowaniach, zaprojektował ozdobne bruki w jednym z największych i najpiękniejszych peruwiańskich miast, Arequipie. Współuczestniczył w pracach nad modernizacją mennicy limeńskiej tzw. Casa de Moneda. Opublikował w Limie studium na tematy monetarne, w którym zajął się kwestią tzw. złotego etalonu, czyli zawartości kruszcu w monecie. Był członkiem-założycielem Sociedad Geografica de Lima (Towarzystwa Geogra-ficznego) oraz instytucji o charakterze polityczno-patriotycznym zwanej Club Nacional.

bc