Antoni Norbert Patek (1811 – 1877)

Antoni N. Patek

Polski szlachcic, założyciel firmy zegarmistrzowskiej PATEK-PHILIPPE. Zegarki tej firmy odpowiadają najwyższemu, światowemu standartowi. Urodził się 14 czerwca 1811 r. w Piaskach k. Lublina. Jego rodzicami byli: Anna z domu Piasecka i Joachim Patek (herbu Prawdzic). Kiedy Antoni skończył 10 lat, jego rodzice przenieśli się do Warszawy. Po śmierci ojca, mając 16 lat, musiał zarabiać na utrzymanie rodziny. W marcu 1828 wstąpił do 1. Pułku Strzelców Konnych Jazdy Augustowskiej. Wziął czynny udział w Powstaniu Listopadowym (1830-1831), był też dwukrotnie ranny. Za bohaterską postawę awansował do stopnia podporucznika i został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Po upadku powstania, podobnie jak wielu innych oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego, musiał udać się na emigrację.

W początkowym okresie swego pobytu na obczyźnie, z polecenia generała Bema organizował szlak ewakuacyjny dla polskich powstańców z Prus do Francji. Był komendantem punktu etapowego w Bambergu k. Monachium – jednego z pięciu punktów, jakie znajdowały się na trasie przemarszu powstańców. Po zakończeniu akcji przerzutowej Patek osiedlił się we Francji, początkowo w Cahors, potem w Amiens, gdzie był zatrudniony jako zecer. Po dwóch latach nieprzychylne zarządzenie władz francuskich, wydane pod naciskiem ambasady rosyjskiej, zmusza wielu byłych powstańców do przeniesienia się do Szwajcarii. Jest wśród nich Antoni Patek. Początkowo podejmował się tu różnych zajęć, między innymi w Veroux k. Genewy przez pewien czas handlował likierami i winami, uczył się malowania, aż wreszcie pod wpływem zaprzyjaźnionej rodziny Moreau zajął się zegarmistrzostwem. W 1839 Antoni Patek ożenił się z Francuzką Ludwiką Denisard. Miał dwóch synów (jeden zmarł w wieku dziecięcym) i córkę.

1 maja 1839 roku w Genewie Antoni Patek wraz z innym polskim emigrantem, warszawskim zegarmistrzem Franciszkiem Czapkiem, z pochodzenia Czechem, utworzyli manufakturę wytwarzającą zegarki. W przedsięwzięciu tym finansowo uczestniczyli też pierwsi pracownicy firmy, m.in. polscy zegarmistrze: Wawrzyniec i Wincenty Gostkowskcy oraz Władysław Bandurski. Wobec dużej konkurencji na rynku, w początkowym okresie swego istnienia firma produkowała zegarki na zamówienia – głównie od polskich emigrantów, a także od patriotów w kraju. Były to przede wszystkim zegarki kieszonkowe, których koperty były ozdabiane miniaturami i napisami o treściach patriotycznych i religijnych. W 1845 r. Patek i Czapek rozstali się. Miejsce Czapka w spółce zajął trzydziestoletni Francuz, Adrien Philippe, wynalazca mechanizmu naciągowego z koronką – zamiast dotychczas stosowanego kluczyka. Powstała wówczas nowa spółka, pod nazwą „Patek i Spółka“, przekształcona z dniem 1 stycznia 1851 w istniejącą do dziś firmę o nazwie PATEK-PHILIPPE. Firma ta rozpoczęła seryjną produkcję zegarków kieszonkowych, a później także naręcznych. Obaj wspólnicy, uznając perfekcję za swój ideał, postanowili produkować najlepsze zegarki na świecie. I tak jest do dziś.

Sukcesy swe firma PATEK-PHILIPPE uzyskiwała dzięki przestrzeganiu następujących zasad, które Antoni Patek pozostawił swym następcom:

• jakość produkowanych zegarków musi być utrzymywana na najwyższym możliwym do osiągnięcia poziomie,

• trzeba umieć wprowadzać nowe wynalazki i rozwiązania konstrukcyjne, które pozwolą uzyskać przewagę techniczną nad konkurencją.

Spośród zastosowanych przez firmę nowatorskich rozwiązań technicznych najważniejszymi były: naciąg za pomocą koronki (1841) i niezależny sekundnik (1846), a także rozpoczęcie produkcji zegarków naręcznych, które obecnie zdominowały wszystkie inne rodzaje zegarków. W poszukiwaniu kontaktów handlowych Antoni Patek podróżował m.in. do Anglii (1847), Stanów Zjednoczonych (1854) i Rosji (1858). Antoni Patek, oprócz spraw zawodowych, czynnie uczestniczył w akcjach pomocy polskim uchodźcom, a także był aktywnym działaczem katolickim. Od papieża Piusa IX otrzymał tytuł hrabiowski. Zmarł 1 marca 1877 w Genewie i został pochowany na miejscowym cmentarzu Chatelaine.

Po śmierci Antoniego Patka firma kilkakrotnie zmieniała właścicieli; od kilkudziesięciu lat jest ona w posiadaniu rodziny Sternów, zachowała jednak dawną nazwę.

Veröffentlicht unter Biografia