Maria Skłodowska – Curie (1867 – 1934)

Maria Skłodowska-Curie

Urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867 r. jako ostatnia z pięciorga dzieci. Ojcem jej był Władysław Skłodowski, a matka Bronisława Boguska, umiera w 1876 r. W 1882 Maria Skłodowska ukończyła gimnazjum w wieku 15 lat; 1890-1891 Maria Skłodowska uzyskuje dostęp do Laboratorium Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Kierow-nikiem Pracowni Fizycznej w Muzeum był kuzyn Marii, Józef Jerzy Boguski (1853-1933), fizykochemik. W latach 1875-1876 był Boguski asystentem Dmitrija Mendelejewa (1834-1907). Po powrocie do Polski Boguski utrzymywał przyjacielskie stosunki ze swoim nauczycielem, posyłał mu nowe prace i komunikaty o planach naukowych. To on w liście wysłanym 1898 do Mendelejewa poinformował go o odkryciu polonu i radu przez Marię Skłodowską-Curie.

1891 wyjazd Marii Skłodowskiej na studia do Paryża
1893 Maria Skłodowska uzyskuje licencjat z fizyki
1894 Maria Skłodowska uzyskuje licencjat z matematyki
26 lipca 1895 małżeństwo Marii Skłodowskiej z Pierre Curie
12 wrzesień 1897 – urodziny córki Ireny

Irena Curie w 1918 uzyskuje licencjat z fizyki; zostaje asystentką Marii Skłodowskiej-Curie. W 1925 Irena Curie broni pracę doktorską pt. „Badania nad promieniami alfa polonu“. W 1934 Irena Joliot-Curie wraz z mężem Frederickiem dokonuje odkrycia zjawiska sztucznej promieniotwórczości. W 1935 wraz z mężem Irena zostaje laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie chemii (przyznaną za syntezy nowych pierwiastków promieniotwórczych). Irena Joliot-Curie i Frederic Joliot-Curie mieli dwoje dzieci: córkę Helenę (została badaczem jądrowym) i syna Pierre (został biofizykiem). Irena Joliot-Curie zmarła na białaczkę 17 marca 1956 roku w wieku 59 lat.

W roku 1898 powstaje pierwsza samodzielna praca naukowa Marii Skłodowskiej-Curie zaproponowana przez prof. Gabriela Lippmanna „Własności magnetyczne zahartowanej stali“. 1898 odkrycie polonu i radu przez małżonków Curie.
W 1899 Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy od zamążpójścia przebywa w Polsce w Zakopanem. Towarzyszy jej mąż Pierre Curie. Spotyka się tam z rodziną, między innymi z bratem Józefem, siostrą Bronisławą i ojcem Władysławem. Siostra Marii, dr. Bronisława Dłuska, buduje w Zakopanem sanatorium dla chorych na płuca. Od października 1900 Maria Skłodowska-Curie pracuje w Wyższej Szkole Normalnej w Sevres, jako pierwsza profesor-kobieta. W szkole kształcą się przyszłe nauczycielki żeńskich szkół licealnych. Wśród wykładowców byli najwybitniejsi uczeni Sorbony i College de France.
1902 umiera ojciec Marii, Władysław Skłodowski; Maria ustala własności radu.
1903 Maria Skłodowska-Curie broni pracę doktorską. Tego samego roku zostaje laureatką Nagrody Nobla z fizyki za odkrycie promieniotwórczości i pierwiastków promieniotwórczych.
6 grudzień 1904-urodziny córki Ewy.
W 1938 ukazała się drukiem we Francji opracowana przez Ewę Curie biografia Marii Skłodowskie-Curie. Książka Ewy Curie miała także kilkanaście wydań w Polsce. W czasie II wojny światowj Ewa Curie działała w Siłach Zbrojnych Wolnej Francji. Była korespondentem wojennym wielu dzienników amerykańskich, a także jednym z Dyrektorów „Paris-Presse“. Jej mąż Henri Labouisse był ambasadorem USA w Grecji, poźniej Dyrektorem Generalnym United Nations Childrens Found. W 1956 r Henri Labouisse odbierał przyznaną organizacji UNICEF pokojową Nagrodę Nobla.
19 kwiecień 1906 tragiczna śmierć męża Pierra Curie; objęcie Katedry Fizyki na Sorbonie.
1910 Maria Skłodowska-Curie otrzymuje metaliczny rad; Polonu Maria Curie nie wyodrębniła. Wyodrębniono jednak ten pierwiastek w czystej postaci w jej laboratorium i dokonano z nim szereg ciekawych eksperymentów.
29 października 1911 Maria Skłodowska-Curie uczestniczy w I Kongresie Solvajowskim w Brukseli. Chemik i przemysłowiec francuski Solvay Ernest (1838-1922), założyciel Międzynarodowego Instytutu Fizyki zorgani-zował obrady tego Kongresu.
1911 przyznanie Marii Skłodowskiej-Curie Nagrody Nobla z chemii za odkrycie nowych pierwiastków i otrzy-manie radu w stanie czystym.

6 maja 1912 Delegaci Towarzystwa Naukowego Warszawskiego przeprowadzają z Marią Skłodowską-Curie rozmowę w Paryżu. Przewodniczącym delegacji jest  Henryk Sienkiewicz (1846-1916) pisarz polski, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905). Delegaci namawiają Marię do powrotu do Polski. Propozycja Towarzystwa była dla Marii Curie bardzo miła, bo odpowiadała dawno żywionej przez nią chęci pracowania w rodzinnym środowisku. Dla urzeczywistnienia jej nie wahałaby się rozstać ze starszą córką, która musialaby pozostać w Paryżu. Maria Curie nie mogła od razu zdecydować się na przjazd do Warszawy i opuszczenie Paryża z dwu powodów – złego stanu zdrowia, który rodził w niej wątpliwości czy w ogóle będzie w stanie pracować naukowo, a tym bardziej czy zdoła zorganizować nową pracownię radiologiczną; poczuwa się także do obowiązku zorganizowania budującego się w Paryżu Instytutu im. jej męża (prace organizacyjne potrwają rok lub półtora).
W 1914 wybucha I wojna światowa; przerwana zostaje łączność Marii Skłodowskiej-Curie z pracownią radiologiczną w Warszawie; zajmuje się w okresie wojny między innymi organizowaniem wojskowego lecznictwa radiologicznego.
1919 Maria podejmuje pracę w Instytucie Radowym w Paryżu.
1920 Marię Skłodowską-Curie odwiedza w Instytucie Radowym przy ul. Pierre Curie w Paryżu dziennikarka amerykańska z Nowego Jorku – P. Meloney (Missy). Organizuje ona pobyty Marii Skłodowskiej-Curie w USA (1921 i 1929).
1921 Maria udaje się w pierwszą podróż do USA na spotkanie z prezydentem USA (od 1921) Hardingiem Warrenem Gamalielem (1865-1923) gdzie przebywa wraz z córkami Ireną i Marią. Odbiera 1 g radu zamknięty w szkatułce, do której złoty kluczyk wręczył jej prezydent USA Harding.
1922 udział w pracach Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej w Genewie (Rada Ligi Narodów mianuje Marię Skłodowską-Curie członkiem tej komisji; później zostaje jej wiceprzewodniczącą).
1925 udział w uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod Instytut Radowy w Warszawie. Maria spotyka się z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim (1869-1953), drugim prezydentem RP (1922-1926) oraz z polskimi fizykami i chemikami.

Październik 1929-druga podróż do USA. Maria Skłodowska-Curie jest gościem prezydenta USA (1929-1933) Hoovera Herberta Clarka (1874-1964). Przez kilka dni mieszka w Białym Domu. Ameryka daruje Marii Curie drugi gram radu. Zwiedza Uniwersytet Św. Wawrzyńca (26 października) pod opieką Younga Owena D. (1874-1962), prawnika i ekonomisty amerykańskiego. Na frontonie gmachu fizyki znajduje się płaskorzeźba w kamieniu przedstawiająca jej wizerunek. Bierze także udział w jubileuszu Edisona.
29 maja 1932 Maria uczestniczy jako honorowa kierowniczka w uroczystości otwarcia Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Dyrektorem Instytutu Radowego została jej siostra, dr Bronisława Dłuska. Wykończony w pełni został szpital należący do Instytutu Radowego. Maria Skłodowska-Curie uczestniczy w jego inauguracji wraz z prezydentem RP (1926-1939) chemikiem prof. Ignacym Mościckim (1867-1946). Uczestniczy także w sadzeniu drzewek przed Instytutem Radowym. Jest to ostatnia podróż Marii Skłodowskiej-Curie do Polski. Wiosna 1933 ostatnie wykłady na Sorbonie.

Październik 1933 – odbył się Kongres Solvayowski. Komitetowi naukowemu Kongresu przewodniczył Langevin Paul (1872-1946), fizyk francuski. Na Kongres zaproszono Irenę Joliot-Curie i Fredericka Joliot-Curie, fizyków francuskich, laureatów Nagrody Nobla z chemii w 1935. Na Kongres zaproszono poza Marią jeszcze trzecią kobietę, Lise Meitner (1878-1968) pracującą wówczas w Berlinie, gdzie współpracowała z Otto Hahnem (1879-1968), fizykochemikiem niemieckim (w 1918 Lise Meitner i Otto Hahn odkryli pierwiastek protaktyn (Pa , Z= 91), niezależnie od Soddy Fredericka (1877-1956) i Cranstona Johna ur. 1891). Einstein Albert był nieobecny na Kongresie. Przebywał wtedy w USA. Maria Skłodowska-Curie umiera 4 lipca 1934 na skutek anemii złośliwej aplasycznej o przebiegu gwałtownym, gorączkowym.

1934 Towarzystwo Naukowe Warszawskie wybija medal pamiątkowy ku czci Marii Skłodowskie-Curie.

W 1935 ukazuje się książka Marii Curie. Na okładce widnieją słowa Maria Curie, Profesor Sorbony, Laureatka nagród Nobla z fizyki i chemii. Tytuł “ PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ“

Aleksander Sztejnberg, Józef Hurek

Czy wiesz że

… do 1962 roku Maria Skłodowska-Curie była jedynym dwukrotnym laureatem Nagrody Nobla

… materiały archiwalne (księgi, zeszyty, notatki) Marii Skłodowskiej-Curie zgromadzone w Bibliotece Narodowej w Paryżu wykazują jeszcze do dziś pewne odznaki promieniotwórczości

… w roku 1891 Maria Skłodowska nie mogła studiować w Warszawie, ponieważ rosyjski uniwersytet nie przyjmował kobiet

… Instytut Radowy w Warszawie powstał w 1932 roku ze składek całego społeczeństwa, a Maria Skłodowska-Curie podarowała wówczas dla potrzeb leczniczych 1 gram radu, który był wart 80.000 dolarów amerykańskich

… medycyna, chemia i fizyka to dziedziny nauki, które jako pierwsze wykorzystały odkrycie radioaktywności; kolejne to geofizyka, astrofizyka i radiobiologia

… córki Marii Skłodowskiej-Curie, starsza Irena, pracując wraz z mężem Fryderykiem Joliot odkryła sztuczną promieniotwórczość i w 1935 roku za to odkrycie otrzymali Nagrodę Nobla, młodsza Ewa została wybitną pisarką. Biografia napisana przez Ewę Curie jest podstawowym źródłem informacji o życiu Marii Skłodowskiej-Curie

Grażyna Młynarz