Misia z Godebskich – Sert (1872 – 1950)
Misia Godebska-Sert
Polska przyjaciółka francuskich artystów. Wyrocznia w sprawach mody i sztuki, znana i uwiebiana przez artystyczny Paryż szalonych lat początku ubiegłego stulecia. Wywarła znaczny wpływ na współczesną sztukę dzięki swemu smakowi i ogładzie. Muza Renoira, Toulouse-Lautreca, bohaterka powieści Prousta i Colette´a. Debussy i Strawiński dedykowali jej swoje utwory. Na śniadania przychodził Toscanini. Do grona serdecznych przyjaciół należał Paul Ambroise Valéry, poeta i eseista. Z Diagilewem łączyła ją serdeczna przyjaźń i wspólna troska o słynne Balety Rosyjskie. Misia wywodziła się z polskiej rodziny o głębo-kich tradycjach narodowych i artystycznych.
Jej ojciec, Cyprian III Godebski był znanym w całej Europie i Ameryce Południowej rzeźbiarzem, który w pamięci rodaków utrwalił się pomnikiem Mickiewicza w Warszawie. Silnie zakorzenione w rodzinie Godebskich pragnienie wolności Polski było powodem udziału przedstawicieli rodu w walkach narodowowyz-woleńczych – pradziadek, Cyprian I, żołnierz Leginnów Włoskich poległ w bitwie pod Raszynem, dziadek, Cyprian II, walczył w powstaniu 1930/31.
Córka urodzonego we Francji Polaka i Belgijki przyszła na świat 30 marca 1872 roku w Sankt-Petersburg, ale swój dom zbudowała w Paryżu. Chociaż wrosła w paryski krajobraz, jej entuzjazm i zapalczywość odziedziczona po polskich przodkach zdradzała jej nadwiślańskie pochodzenie, a polskie brzmienie swego imienia zachowała Misia na zawsze. Uwielbiała przechadzać się paryskimi bulwarami, jeść pieczone kasz-tany, uwielbiała odwiedzać uliczne jarmarki, z których zawsze coś przyniosła. Po wędrówkach po muzeach, kościołach i starych uliczkach paryskich lubiła odpoczywać na ławeczkach Ogrodu Luksemburskiego.
Pozycja towarzyska Misi w Paryżu ukształtowała się na przełomie wieków XIX i XX, a w umocnieniu tej pozycji pomogły jej trochę rozległe znajomości ojca i jej pierwszego męża, Tadeusza Natansona, krytyka sztuki z Warszawy. Nie zawiodły jej również niezależna myśl i instykt artystyczny, koneserstwo i bardzo dobra znajomość muzyki. Jej paryski salon kreował artystów; bywanie w salonie otwierało drzwi i umożliwiało wypłynięcie na szerokie wody uznania. Pomagała Misia rozwijać skrzydła młodym artystom, na których nikt jeszcze nie zwracał uwagi, a których nadchodzącą wielkość ona umiała rozpoznać. Ściągnęła do Paryża nieznanego nikomu biednego poetę z Pragi Guillaume´a Apollinaire´a (Albert Vladimir Apollinaris de Wąż-Kostrowitcky), Polaka z pochodzenia, poźniejszego najznakomitszego liryka francuskiego I-szego dwudziestolecia tamtego wieku. Misia co jakiś czas zapraszała znajomych i przyjaciół na obiady do wykwintnych restauracji. Na jednym z takich obiadów gościł dopiero co przybyły z Hiszpanii, nikomu jeszcze nie znany młodziutki malarz podpisujący swoje obrazy P. Ruiz Picasso.
30 maja 1917 roku, podczas przyjęcia u znanej paryskiej aktorki, Cécile Sorel, poznała Misia pannę Gabrielę Coco Chanel i postanowiła wyprowadzić ją na szerokie wody. Od tego momentu panna Chanel staje się kimś; paryskie damy obcinają włosy na krótko, za radą panny Chanel opalają się, śpią w piżamach, ubierają się w krótkie, sportowe suknie, spódnice. Wkrótce zamienią wytworne toalety na proste, szykowne kostiumy oraz bardzo kosztowne, ale skromne czarne sukienki wieczorowe. Nadszedł czas słynnej małej czarnej i to Misia wyczuła geniusz Chanel; ona też odegrała znaczącą rolę w życiu panny Gabrieli – nazwisko Misi było kluczem powodzenia genialnej Chanel. Z biegiem czasu zaprzyjeźniły się obie serdecznie, a przyjaźń ta przetrwała aż do śmierci Misi. Towarzyszyła jej w chwilach radości i smutku, w ciężkich chwilach rozstania z jej ukochanym trzecim mężem Sertem. Misia, pełna smaku, śmiałości, gustu i odwagi, niezwykle chojna w pomocy innym, razem z panną Chanel tworzyła modę swej epoki. Co roku zabierała Coco Chanel do Ameryki, aby pomóc jej zdobywać rynek amerykański. Panna Chanel rewanżowała się lansowaniem sztucznej biżuterii pomysłu Misi.
Prawie całe życie Misi przypada na III Republikę, Belle Epoque, szalone lata 20-te ubiegłego wieku do końca II Wojny Światowej. Rozpoczęła swoją wędrówkę w rembrandtowskim kapeluszu, luksusowych sukniach pęczniejących koronkami, boa owiniętym dookoła szyi. Idąc z duchem czasu zamieniła te kreacje na kostiumy i kreacje domu mody Poireta aby i te zdradzić na rzecz „małej czarnej“ produkcji wiernej i do końca oddanej przyjaciółki, Coco Chanel. W jej toaletach żegnała się ze światem. Misia zmarła 15 października 1950 roku w Paryżu, a jej śmierć zamknęła raz na zawsze zamarłą już epokę Paryża lat trzydziestych ubiegłego wieku.
Czy wiesz, że
… to Misia pomogła wykreować i wylansować pannie Gabrieli słynny Chanel N°5
Barbara H Seemann – Trojnar
Bild: Toulouse – Lautrec, Misia Godebska-Sert
* Legiony Polskie we Włoszech, polskie formacje wojskowe utworzone z inicjatywy Jana H. Dąbrowskiego, walczące u boku Francji i sprzymierzonych wojsk włoskich w latach 1797-1803
* bitwa pod Raszynem (1809) stoczona przez wojsko Księstwa Warszawskiego, a korpusem austriackim zakończona zdobyciem Warszawy przez Austriaków
* Powstanie Listopadowe (1830-1831), powstanie narodowe przeciwko Rosji, którego powodem było łamanie praw Konstytucji 1815 r.
* Pablo Ruiz Picasso (1881-1973), hiszpański malarz i rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych artystów XX wieku, twórca nurtu malarstwa-kubizmu
* Gabriela Bonheur Coco Chasnel (1883-1971), francuska projektantka mody
* Josep Maria Sert i Badía (1876-1945), najwybitnieszy hiszpański artysta-malarz XX wieku
Bibliografia
Ewa K. Kossak: Misia z Godebskich
doc. dr Tadeusz Łepkowski (red.): Mały słownik historii Polski