Monte Cassino – bitwa o Rzym
Przechodniu powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie
Słynna bitwa o Monte Cassino, tzw. bitwa o Rzym, rozpoczęła się w styczniu 1944 r. W styczniu, lutym i marcu wojska niemieckie odparły natarcia wojsk alianckich, w trakcie których nie zdobyto ani ufortyfikowanych wzgórz ani miasta Cassino u ich podnóża. Po trzecim, również nieudanym natarciu dowódca 8 Armii brytyjskiej, generał Leese zwrócił się do dowódcy 2 Korpusu Polskiego, generała dywizji Władysława Andersa z propozycją zdobycia Monte Cassino; generał Anders podjął się wykonania zadania. 12 maja 1944 wojska alianckie rozpoczęły główną ofensywa na wzgórze i klasztor. Niemcy natarcie odparli ale Brytyjczykom udało się przełamać niemiecką obronę. Dla 2. Korpusu Polskiego przewidziano najtrudniejsze zadanie – zdobycie za wszelką cenę Monte Cassino, a następnie Piedimonte.
17 maja 2 Korpus wznowił natarcie zdobywając łańcuch wzgórz. Nad ranem 18 maja 3. Dywizja Strzelców Karpackich zdobyła ostatecznie wzgórze 593. Trochę później patrol 12 Pułku Ułanów Podolskich dotarł do opuszczonego nocą przez Niemców klasztoru i wziął do niewoli szesnastu rannych żołnierzy niemieckich. Ppor. Kazimierz Gurbiel zatknął na murach proporzec 12 Pułku Ułanów, a następnie polską flagę. W południe na wzgórzu odegrany został Hejnał Mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy. Droga do Rzymu była wolna.
W bitwie pod Monte Cassino 2 Korpus poniósł ogromne straty; zginęło ponad 900 żołnierzy, prawie 3000 zostało rannych, ponad 300 uznano za zaginionych. Generał Anders zmarł 12 maja 1970 r. w Londynie i na własne życzenie pochowany został na polskim cmentarzu wojskowym na wzgórzach Monte Cassino, wśród swoich żołnierzy.
W Polsce bitwa o Monte Cassino jest uważana za narodowy symbol śmierci tysięcy polskich żołnierzy, którzy walcząc po stronie aliantów o wyzwolenie Europy oddali życie za wolność. Pieśń Czerwone Maki na Monte Cassino gloryfikuje krwawe walki 2. Korpusu Polskiego. W latach okupacji sowieckiej pieśń urosła do rangi hymnu niepodległościowego; melodii nie należy tańczyć.
W 3. Dywizji Strzelców Karpackich, liczącej 5 tys. oficerów i żołnierzy, która zdobywała klasztor na szczycie wzgórza walczyło 224 Ślązaków.
Kiedy w 1999r. przyjechaliśmy włoskim autobusem na Monte Cassino aby zobaczyć klasztor i odwiedzić polski cmentarz na wzgórzu, byli równiez odwiedzający cmentarz warszawiacy. Dwie warszawianki chodziły pomiędzy grobami z powagą. W pewnym momencie zatrzymały się nad trzema grobami, na których płytach widniały śląsko brzmiące nazwiska i z ogromnym zdziwieniem w głosie zapytały … oni też tutaj leżą? Patrząc warszawiankom w oczy odpowiedziałam … oni też tutaj walczyli.
Nie było więcej pytań.
Barbara H. Seemann – Trojnar
Bibliografia Doc. Dr Tadeusz Łepkowski: Mały słownik historii Polski
Ewa Berberyusz: Władysław Anders, życie po Monte Cassino