Barbara
Wrocław – Nauka, kultura i sztuka
Institut
Filologii Polskiej
Miasto, to nie tylko budowle i zabytki; to przede wszystkim ludzie, ich twórczy wysiłek, pomoc innym w realizacji ich pomysłów, czasami najzwyklejsza życzliwośċ. Wśród ludzi mających widoczny wpływ na losy i rozwój Wrocławia wielu zostawiło znaczący ślad, a decyzje przez nich podjęte owocują po dzień dzisiejszy. W pamięci zachowaċ należy wspaniałego botanika, pierwszego rektora Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej (1945-1951), współzałożyciela wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Stanisława Kulczyńskiego. Z szacunkiem wspominiaċ należy Bolesława Drobnera, pierwszego po wojnie prezydenta Wrocławia, który z niezwykłą energią i zapałem przystąpił do odbudowy i rozbudowy miasta. Za rządów prof. Bolesława Iwaszkiewicza, znakomitego matematyka dobrze rozumiejącego sprawy kultury, przychylnego artystom urósł Wrocław do rangi kulturalnej metropolii.
Wrocław – mieszkańcy i goście miasta
Panorama miasta
Bywali we Wrocławiu znakomici goście, o których dbano z jednakową troską chociaż nie wszystkich witano z jednakowym entuzjazmem: cesarze, królowie, książęta, wielu władców polskich nawet wtedy, kiedy Śląsk nie był pod ich panowaniem. Kazimierz Wielki spotkał się tu z Karolem IV Luksemburczykiem, Jagiełło z Wacławem IV, Kazimierz Jagiellończyk z Maciejem Korwinem. Miasto odwiedzili Władysław Jagiellończyk, Zygmunt Stary, Marysieńka Sobieska. O Wrocław zahaczył, w drodze na studia do Padwy i Bolonii, Mikołaj Kopernik. W drodze na dwór Stanisława Augusta stanął tu na odpoczynek Giovanni Giacomo Casanova. Za hałaśliwe i brudne uznał miasto von Goethe, goszcząc tu w roku 1790. Wrocław leżał na trasie tych, którzy musieli uciekaċ z kraju po klęskach powstań narodowych.
Wisła
Królowa polskich rzek jest Ślązaczką
Najdłuższa rzeka Polski (1047 km) bierze swoje źródła w Beskidach; początek dają jej Czarna Wisełka* i Biała Wisełka*, źródełka wypływające z zachodniego stoku Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, na terenie rezerwatu przyrody pod słynnymi i najbardziej w Europie cennymi, tzw. świerkami z Istebnej. Obydwa źródła uchodzą do Jeziora Czerniańskiego, do którego wpływa również potok Malinka. Z jeziora wypływa już dumna Wisła. Najbardziej polska, płynąca przez środek naszych ziem rzeka była czynnikiem, któremu wiele polskich miast zawdzięcza powstanie i rozwój; osadę Wisłę założyli w XVI w. drwale dostarczający drewna opałowego książętom cieszyńskim i gontów do zamku w Cieszynie; u jej brzegów na wawelskim wzgórzu usadowił się już w VIII w. gród Wiślan, Kraków.
Gloria victis
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei, jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec!
Juliusz Słowacki – Testament mój
Tablica pamiatkowa
baonu Gustaw
Powstanie Warszawskie – walka zbrojna toczona od 01 sierpnia do 03 października 1944 przeciwko okupującym miasto Niemcom, zorganizowana przez polski rząd emigracyjny w Londynie i dowództwo Armii Krajowej (AK*) Okręgu Warszawskiego i ludność cywilną. W powstaniu brały również udział oddziały PAL* oraz KB*. Wybuch powstania w całym mieście (również na prawobrzeżnej Pradze, chociaż bardzo krótko) oznaczał całkowitą dekonspirację Polskiego Państwa Podziemnego*. Celem strategicz-nym powstania, zorganizowanym w ramach akcji Burza* w obliczu postępującej ofen-sywy sowieckiej i groźby przejęcia przez komunistów władzy była próba stworzenia warunków, w których przedstawiciele legalnego rządu emigracyjnego w Londynie mogliby objąć władzę w stolicy i być niejako kontynuacją władz przedwojennych, a także brak akceptacji dla postanowień konferencji teherańskiej* z roku 1943 r., na mocy której Polska wcielona zostałaby do sowieckiej strefy operacyjnej.
Toruń
Toruń
Miasto na prawach powiatu w woj. kujawsko-pomorskim. Osadnictwo na terenach dzisiejszego miasta i jego okolic datuje się już na okres ok. 9 tys. lat p.n.e. W X w. istniał tutaj gród powstały przy osadzie położonej koło wiślanego przewozu. Krzyżacy, sprowadzeni na ziemie polskie przez Konrada Mazowieckiego w 1231 roku, w celu ochrony Mazowsza przed rabunkowymi napadami na Polskę przez pogańskich Pruzzen, założyli tutaj gród jako punkt wyjścia w podbojach pogańskich plemion i tworzeniu państwa krzyżackiego. Konrad Mazowiecki oddał Krzyżakom te ziemie w lenno, niestety zakon sobie te ziemie przywłaszczył. Na terenie dawnej osady toruńskiej Krzyżacy wybudowali miasto, któremu w 1233 r. nadali na prawie chełmińskim* prawa miejskie.
Warszawa
Syrenka warszawska
Najstarsze osadnictwo na terenie dzisiejszej Warszawy i okolic skoncentrowane na prawym brzegu Wisły przypada na okres neolitu*. Prawdopodobnie początek osadzie dało skrzyżowanie dróg i przeprawy przez rzekę istniejące na długo wcześniej, niż na skarpie wiślanej powstały pierwsze domy. Jedną z tych dróg, którą przed setkami lat z południa Europy na jantarowe wybrzeże Bałtyku podążały karawany kupieckie po bursztyn, była przeprawa nazywana „jazdem”. Osada i gród Jazdów istniała na Starym Bródnie już w drugiej połowie X wieku. Gród Jazdów mający strzec brodu między osadą handlową Solcem, a wsią Kamion w roku 1262 najechali Litwini, dzięki zdradzie zdobyli i doszczętnie spalili. Zniszczenie Jazdowa zakończyło okres jego handlowej i zbrojnej świetności, ale przyczyniło się także do rozwoju kontaktów kupieckich z innymi osadami handlowymi i wsiami powstałymi po obu brzegach Wisły już w XII w.
Flota polska
Flota polska istniała już we wczesnym średniowieczu, a początki jej sięgają X-XII w. Jej prototyp to łodzie wiosłowo-żaglowe, będące własnością miast zachodniopomorskich (Szczecina, Wolina, Kamienia), możnych i książąt. Przy ich pomocy książęta prowadzili wyprawy wojenne i łupieżcze. Flota ta została rozbita przez Duńczyków w Zatoce Gryfińskiej*, w roku 1184. Jako polskie siły zbrojne flota na morzu pojawiła się w XV w., w wojnie trzynastoletniej* (1454 – 1466) kiedy w roku 1456 Gdańsk i Elbląg wspólnymi siłami utworzyły flotę, której zadaniem było walczyć z Krzyżakami i blokować ich porty. Flota ta rozbiła w roku 1463 pod Elblągiem flotę krzyżacką.
Artykuły henrykowskie
Zygmunt August
Po bezpotomnej śmierci ostatniego z Jagiellonów, Zygmunta II Augusta w okresie pierwszego bezkrólewia, szlachta polska zwołała w styczniu 1573 do Warszawy Sejm Konwokacyjny, który ustalił miejsce i czas (maj 1573, błonia pod Warszawą) pierwszej elekcji Króla Rzeczy-pospolitej. Podczas trwania tego sejmu szlachta podjęła jeden z najbardziej niezwykłych dokumentów (uchwałę) czasów Rzeczypospolitej – Konfederację Generalną Warszawską. Akt Konfederacji, Pax dissidentium, datowany na 28 stycznia 1573, ale przyjęty w maju podczas elekcji Henryka Walezego, stanowił rodzaj deklaracji konsty-tucyjnej z najbardziej znanym pasusem wprowadzającym nakaz tolerancji religijnej. Gwarantował bezwarunkowy i wieczny spokój między wszystkimi różniącymi się w wierze, zapewniał dysydentom* znajdującym na ziemiach Rzeczypospolitej schronienie przed prześladowaniami jakim, w myśl obowiązującej zasady cuius regio eius religio*, podlegali w większości krajów ówczesnej Europy, równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa.
Zegar Kościoła Katedralnego na Wawelu
Czas się nie śpieszy, to my nie nadążamy
Lew Tołstoj
Mimo braku niektórych materiałów archiwalnych możemy ustalić, że z końcem roku 1418 powstał pierwszy mechaniczny zegar katedralny. Wykonał go za kwotę 40 grzywien zegarmistrz krakowski – Maciej. Niestety brak jest informacji opisujących wygląd zegara, jak i jego dalszych losów, a kolejna pochodząca z 1516 o poważnym remoncie zegara wykonanym przez Wojciecha Halamę mówi nam już więcej. Remont najpewniej miał miejsce w warsztacie zegarmistrza, gdyż spory koszt 12 grzywien 20 groszy obejmował również transport zegara na zamek.
Historia Zamku w Kliczkowie
Zamek Kliczków
Większość źródeł historycznych podaje rok 1297 jako czas powstania zamku w Kliczkowie. Zamek stanowił jedną z kilku warowni granicznych wybudowanych przez księcia Bolka I Surowego na pd.-zach. granicy Księstwa Świdnicko-Jaworskiego, mających za zadanie obronę księstwa przed najazdem czeskim. Został zbudowany na wysokiej skarpie Kwisy otoczonej mokradłami prawdopodobnie jako budowla murowano-drewniana. Po upadku niezależności Księstwa Świdnicko – Jaworskiego w latach 90-tych XIV w. zamek stracił swoje znaczenie obronne, przekształcając się w kompleks zamkowo-folwarczny zarządzany przez kolejnych lenników króla czeskiego. Pierwszym rodem na trwale związanym z kliczkowskim zamkiem była rodzina Rechenbergów władająca posiadłościami przez prawie 300 lat.