Barbara
Powstanie Styczniowe (1863–1864)
Czy był sens powstawać przeciw takiej sile? pytała Romualda Traugutta żona. Nie wiem, czy był sens. Wiem, że był mus… odpowiedział jej
Pożegnanie powstańca
U schyłku lat 50-tych XIX w., w zaborze rosyjskim pod hasłem reform społecznych i chęci usamodzielnienia się kraju, nastąpił wzrost aktywności wszystkich warstw społecznych. Konflikt z caratem ujawnił się już z początkiem 1861, co dwa lata później doprowadziło do wybuchu powstania styczniowego. Było to powstanie narodowe o charakterze wojny party-zanckiej przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Pierwsze kierownictwo powstania, które przyśpieszyła tzw. branka*, stanowił Komitet Miejski*. Z inicjatywy Wielopolskiego, 6 X 1862 rząd carski ogłosił pobór do wojska. Rekruci wyznaczeni mieli być przez władze administra-cyjne, jednak z wyjątkiem chłopów i ziemian.
Żegota
Rada Pomocy Żydom przy Delegacie Rządu RP na Kraj była jedyną w Europie tajną, humanitarną organizacją społeczną pomagającą skazanym na zagładę przez hitlerowców żydom, zamkniętym w gettach czy obozach lub też ukrywającym się na terenie naszego kraju, Polski. Organizowała na szeroką skalę lokale do przechowywania ludzi, żywność, odzież, leki, a przede wszystkim fałszywe dokumenty. W skład rady wchodzili mandatariusze wielu podziemnych organizacji społecznych i politycznych, a także ugrupowań żydowskich przede wszystkim Bund i Żydowski Komitet Narodowy.
Szeroko zakrojoną działalność udzielania żydom pomocy finansował polski rząd emigracyjny i zagra-niczne organizacje żydowskie. Hojnie działalność Żegoty wspierało społeczeństwo polskie. Dzięki Radzie Pomocy Żydom, rozpoczynającej swoją działalność w 1942 i działającej do stycznia 1945, udało się uratować ok. 300 000 żydów.
Polonia
Przed wrześniem 1939 r. Polacy mieszkali na wszystkich kontynentach; Polonia bardzo była zróżnicowana pod względem społecznym, materialnym i politycznym. Najliczniejszą grupę stanowiła Polonia amerykańska; była to tzw. emigracja zarobkowa więc głównie robotnicy, którzy skupiali się wokół amerykańskich ośrodków przemysłowych, takich jak Detroit, Filadelfia czy Chicago. Jej słabością był brak inteligencji, więc niejako brak kadry przywódczej. Polonia zamieszkiwała również kraje Europy Wschodniej (Rumunia, Łotwa, Litwa, Ukraina), Europy Zachodniej (Niemcy, Francja, Belgia, Szwajcaria), kraje Ameryki Południowej (Brazylia, RPA) oraz Australię.
Wrocław
Herb Wroclawia
Wrocław jest miastem uniwersalnym, o wszechstronnie rozwiniętym systemie instytucji naukowych i wysokim poziomie życia artystycznego we wszystkich najważniejszych dziedzinach. Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Medyczny i Ekonomiczny, Politechnika, wyższe szkoły artystyczne wywierają wielki wpływ na prężnośċ miasta, chociaż wyjątkowo ważnym elementem są instytucje artystyczne: Opera Wrocławska, Operetka, Filharmonia, Pantomima Tomaszewskiego. Atutem miasta jest nie tylko jego bogata historia, zabytki kultury materialnej i duchowej, ale i sami mieszkańcy, dawni i obecni, im bowiem zawdzięcza Wrocław swoją przeszłośċ, teraźniejszośċ i przyszłośċ.
Wrocław – Nauka, kultura i sztuka
Institut
Filologii Polskiej
Miasto, to nie tylko budowle i zabytki; to przede wszystkim ludzie, ich twórczy wysiłek, pomoc innym w realizacji ich pomysłów, czasami najzwyklejsza życzliwośċ. Wśród ludzi mających widoczny wpływ na losy i rozwój Wrocławia wielu zostawiło znaczący ślad, a decyzje przez nich podjęte owocują po dzień dzisiejszy. W pamięci zachowaċ należy wspaniałego botanika, pierwszego rektora Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej (1945-1951), współzałożyciela wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Stanisława Kulczyńskiego. Z szacunkiem wspominiaċ należy Bolesława Drobnera, pierwszego po wojnie prezydenta Wrocławia, który z niezwykłą energią i zapałem przystąpił do odbudowy i rozbudowy miasta. Za rządów prof. Bolesława Iwaszkiewicza, znakomitego matematyka dobrze rozumiejącego sprawy kultury, przychylnego artystom urósł Wrocław do rangi kulturalnej metropolii.
Wrocław – mieszkańcy i goście miasta
Panorama miasta
Bywali we Wrocławiu znakomici goście, o których dbano z jednakową troską chociaż nie wszystkich witano z jednakowym entuzjazmem: cesarze, królowie, książęta, wielu władców polskich nawet wtedy, kiedy Śląsk nie był pod ich panowaniem. Kazimierz Wielki spotkał się tu z Karolem IV Luksemburczykiem, Jagiełło z Wacławem IV, Kazimierz Jagiellończyk z Maciejem Korwinem. Miasto odwiedzili Władysław Jagiellończyk, Zygmunt Stary, Marysieńka Sobieska. O Wrocław zahaczył, w drodze na studia do Padwy i Bolonii, Mikołaj Kopernik. W drodze na dwór Stanisława Augusta stanął tu na odpoczynek Giovanni Giacomo Casanova. Za hałaśliwe i brudne uznał miasto von Goethe, goszcząc tu w roku 1790. Wrocław leżał na trasie tych, którzy musieli uciekaċ z kraju po klęskach powstań narodowych.
Wisła
Królowa polskich rzek jest Ślązaczką
Najdłuższa rzeka Polski (1047 km) bierze swoje źródła w Beskidach; początek dają jej Czarna Wisełka* i Biała Wisełka*, źródełka wypływające z zachodniego stoku Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, na terenie rezerwatu przyrody pod słynnymi i najbardziej w Europie cennymi, tzw. świerkami z Istebnej. Obydwa źródła uchodzą do Jeziora Czerniańskiego, do którego wpływa również potok Malinka. Z jeziora wypływa już dumna Wisła. Najbardziej polska, płynąca przez środek naszych ziem rzeka była czynnikiem, któremu wiele polskich miast zawdzięcza powstanie i rozwój; osadę Wisłę założyli w XVI w. drwale dostarczający drewna opałowego książętom cieszyńskim i gontów do zamku w Cieszynie; u jej brzegów na wawelskim wzgórzu usadowił się już w VIII w. gród Wiślan, Kraków.
Gloria victis
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei, jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec!
Juliusz Słowacki – Testament mój
Tablica pamiatkowa
baonu Gustaw
Powstanie Warszawskie – walka zbrojna toczona od 01 sierpnia do 03 paździer-nika 1944 przeciwko okupującym miasto Niemcom, zorganizowana przez polski rząd emigracyjny w Londynie i dowództwo Armii Krajowej (AK*) Okręgu Warszawskiego i ludność cywilną. W powstaniu brały również udział oddziały PAL* oraz KB*. Wybuch powstania w całym mieście (również na prawobrzeżnej Pradze, chociaż bardzo krótko) oznaczał całkowitą dekonspirację Polskiego Państwa Podziemnego*. Celem strategicznym powstania, zorganizowanym w ramach akcji Burza* w obliczu postępującej ofensywy sowieckiej i groźby przejęcia przez komunistów władzy była próba stworzenia warunków, w których przedstawiciele legalnego rządu emigracyjnego w Londynie mogliby objąć władzę w stolicy i być niejako kontynuacją władz przedwojennych, a także brak akceptacji dla postanowień konferencji teherańskiej* z roku 1943 r., na mocy której Polska wcielona zostałaby do sowieckiej strefy operacyjnej.
Toruń
Toruń
Miasto na prawach powiatu w woj. kujawsko-pomorskim. Osadnictwo na terenach dzisiejszego miasta i jego okolic datuje się już na okres ok. 9 tys. lat p.n.e. W X w. istniał tutaj gród powstały przy osadzie położonej koło wiślanego przewozu. Krzyżacy, sprowadzeni na ziemie polskie przez Konrada Mazowieckiego w 1231 roku, w celu ochrony Mazowsza przed rabunkowymi napadami na Polskę przez pogańskich Pruzzen, założyli tutaj gród jako punkt wyjścia w podbojach pogańskich plemion i tworzeniu państwa krzyżackiego. Konrad Mazowiecki oddał Krzyżakom te ziemie w lenno, niestety zakon sobie te ziemie przywłaszczył. Na terenie dawnej osady toruńskiej Krzyżacy wybudowali miasto, któremu w 1233 r. nadali na prawie chełmińskim* prawa miejskie.
Pieniądze w Polsce
Pierwsze polskie pieniądze pojawiły już się pod koniec X wieku. Wcześniej posługiwano się pieniędzmi obcymi: rzymskimi (I-II w.p.n.e.), arabskimi (IX-X w.) czy zachod-nioeuropejskimi (ok. 950). Prócz pieniędzy środkami płatniczymi były również skóry, futra, bydło, sukna, sól. Taki system wymienny funkcjonował znakomicie do wieku XIII. Bicie własnych monet zapoczątkował Mieszko I., a były to tzw. denary grube, wytwarzane na wzór monet obcych. W wieku XI nastąpił spadek wartości tych monet, a podstawą systemu pieniężnego była grzywna polska. W wieku XIII nadal wybijano tzw. denary cienkie, ale ponieważ z tej samej ilości srebra wybijano coraz więcej monet spadała jego wartość, a tym samym wartość wybijanych monet. Bite denary tak były cieniutkie, że tylko z jednej ich strony możliwym było wybijać stemple.