versus POLEN

und Deutschland – Vergangenheit und Zukunft

Misia z Godebskich – Sert (1872 – 1950)

Misia Godebska-Sert

Misia Godebska-Sert

Polska przyjaciółka francuskich artystów. Wyrocznia w sprawach mody i sztuki, znana i uwiebiana przez artystyczny Paryż szalonych lat początku ubiegłego stulecia. Wywarła znaczny wpływ na współczesną sztukę dzięki swemu smakowi i ogładzie. Muza Renoira, Toulouse-Lautreca, bohaterka powieści Prousta i Colette´a. Debussy i Strawiński dedykowali jej swoje utwory. Na śniadania przychodził Toscanini. Do grona serdecznych przyjaciół należał Paul Ambroise Valéry, poeta i eseista. Z Diagilewem łączyła ją serdeczna przyjaźń i wspólna troska o słynne Balety Rosyjskie. Misia wywodziła się z polskiej rodziny o głębo-kich tradycjach narodowych i artystycznych.

Weiterlesen

Stanisław Leszczyński (1677 – 1766)

Stanisław Leszczyński

Stanisław Leszczyński

Wojewoda poznański, herbu Wieniawa, starannie wyksz-tałcony, o szerokim umyśle, mecenas sztuki, dwukrotny król Polski (1704-1709/1733-1736), książę Lotaryngii i Baru (1738-1766). Po zwycięstwie nad Rosją (bitwa pod Narwą, 1700) i Saksonią (bitwa nad Dźwiną, 1701) Szwedzi wkroczyli do Rzeczpospolitej i po klęsce wojsk polsko-saskich pod Kliszowem w 1702 opanowali ogromną część ziem polskich. Znaczna część walk toczyła się na terytorium i kosztem Rzeczpospolitej. Kiedy 1704 wojska szwedzkie zajęły Warszawę, wroga królowi Augustowi II część szlachty polskiej pod przewod-nictwem prymasa Polski (od 1687) Michała Radzie-jowskiego zawiązała konfederację warszawską, na mocy której zdetronizowała Sasa. Pod naciskiem króla szwedzkiego Karola XII królem Polski został stronnik Szwecji w wojnie północnej, Stanisław Leszczyński.

Weiterlesen

Antoni Norbert Patek (1811 – 1877)

Antoni N. Patek

Antoni N. Patek

Polski szlachcic, założyciel firmy zegarmistrzowskiej PATEK-PHILIPPE. Zegarki tej firmy odpowiadają najwyższemu, światowemu standartowi. Urodził się 14 czerwca 1811 r. w Piaskach k. Lublina. Jego rodzicami byli: Anna z domu Piasecka i Joachim Patek (herbu Prawdzic). Kiedy Antoni skończył 10 lat, jego rodzice przenieśli się do Warszawy. Po śmierci ojca, mając 16 lat, musiał zarabiać na utrzymanie rodziny. W marcu 1828 wstąpił do 1. Pułku Strzelców Konnych Jazdy Augustowskiej. Wziął czynny udział w Powstaniu Listopadowym (1830-1831), był też dwukrotnie ranny. Za bohaterską postawę awansował do stopnia podporucznika i został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Po upadku powstania, podobnie jak wielu innych oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego, musiał udać się na emigrację.

Weiterlesen

Adam Adamandy Kochański (1631 – 1700)

Adam Adamandy Kochański

Adam Adamandy Kochański

Był  jednym z najwybitniejszych  uczonych XVII wieku. Urodził się 5.VIII.1631 w Dobrzyniu nad Wisłą. Po ukończeniu szkoły średniej w Toruniu w 1652 r. wstąpił do zakonu jezuitów w Wilnie, a następnie w Akademii Wileńskiej ukończył studia filozo-ficzne. W 1655 wyjechał przez Węgry i Austrię do Würzburga, gdzie współpracując z jezuitą, matematykiem Kasprem Schottem zainteresował się problemami z dziedziny mechaniki. Wkrótce też został profesorem matematyki w uniwersytecie jezuickim w Moguncji (od 1657), studiując jednocześnie teologię. Następnie wykładał matematykę i fizykę w uniwersytetach we Florencji (od 1667), Pradze (od 1670), Ołomuńcu i Wrocławiu (1677). Adam Kochański ogłosił wiele prac naukowych z dziedziny matematyki, astronomii, filozofii, fizyki i mechaniki. Pierwszą poważniejszą jego publikacją była „Statyka“ wydana 1661, w Würzburgu przez Kaspra Schotta, w dziele „Cursus Mathematicus“.

Weiterlesen

Gdy getto płonęło

Niemiec

Były to pierwsze dni września 1939. Niemcy zajęli Łódź. Mimo wojny szkoły były jeszcze otwarte. Niemcy, jak to zawsze bywa w pierwszych dniach okupacji, rekwirowali pokoje dla swoich oficerów. Mieszkanie nasze było duże i ładne. Pewnego dnia, kiedy wróciłam ze szkoły, usłyszałam dzwonek do drzwi. Otworzyłam. W drzwiach stał niemiecki oficer. Serce zaczęło mi bić ze strachu, wydawało mi się, że cała krew spłynęła mi do pięt. Byłam sama w domu, rodzice byli w pracy, niania wyszła po brata do przedszkola. Niemiec wszedł, coś powiedział, otworzył jedne i drugie drzwi, zajrzał do poczekalni, w której zwykle siedzieli pacjenci. Tym razem nie było nikogo. Usiadł i zapalił papierosa. Widać było, że będzie czekał.

Weiterlesen

Władysław Szpilman (1911 – 2000)

W. Szpilman mit  Prof. Rasinski

W. Szpilman mit
Prof. Rasinski

Berlin – to były moje najpiękniejsze lata… Władysław Szpilman o swoich studenckich latach 1931-1932.

Odwiedził stolicę Niemiec w kwietniu 2000 r. na zaproszenie Towarzystwa Niemiecko-Polskiego Berlin (Deutsch-Polnische Gesellschaft), a rozmawiał z prof. Jürgenem Rasińskim o latach swoich studiów w Wyższej Szkole Muzycznej (Berliner Musikhoch-schule) 1931-1932. Rasinski, który do roku 2001 sam nauczał gry na skrzypcach i wykładał metodykę gry skrzypcowej na tej uczelni (której nazwa została zamieniona na Hochschule der Künste – Wyższa Szkoła Sztuki) wspomina… „Nagle atmosfera w Berlinie uległa diametralnej zmianie. Można było wyczuć…“

Weiterlesen

Ernest Malinowski (1818-1899)

Ernest Malinowski

Ernest Malinowski

Człowiek, który przerzucił linię stalowych szyn przez niebotyczne Andy. Najwyżej położona linia kolejowa na świecie to Kolej Transandyjska w Peru. Pnie się ona na wysokość ponad 4800 m n.p.m., pokonuje wysokogórskie przełęcze, doliny i góry. Na trasie zbudowano niezliczoną ilość wysokich mostów i głębokich tuneli. Jej konstruktorem był polski szlachcic, inżynier Ernest Malinowski. Projektant oraz budowniczy najwyżej położonej kolei świata w peruwiańskich Andach, uważanej za cud XIX-wiecznej techniki. Postać niezmiernie ciekawa. Oficer Korpusu Inżynierów w Powstaniu Listopadowym (1830-1831), inżynier kolejowy i drogowy,  profesor Uniwersytetu w Limie.

Weiterlesen

Etapy rozwoju miasta średniowiecznego

Na terenach polskich osady miejskie tworzyły się w czasach kształtowania się feudalnego ustroju społeczno-gospodarczego. Wyodrębniamy dwa historyczne typy miast – miasto feudalne i miasto kapitalistyczne. W rozwoju miasta feudalnego rozróżnić można trzy etapy – powstanie miasta, jego rozwój i upadek. Najstarszą postacią miasta było tzw. podgrodzie, które w X i XI w. spełniało funkcje ośrodków produkcyjnych i lokalnej wymiany towarowej. Wraz z rozwojem produkcji i wymiany kształtował się targ i plac targowy, otoczony domami kupców i rzemieślników.

Weiterlesen

Miasto

Na powstanie miasta jako określonej instytucji, spełniającej odpowiednie funkcje w życiu społecznym decydujący wpływ miały formy życia jego mieszkańców. Przede wszystkim ich zatrudnienie w pozarolniczej produkcji dóbr i usług materialnych (w handlu czy transporcie) oraz usługach niematerialnych (w kulturze, finansach, organizacji władzy).

Ważnym czynnikiem był społeczny podział pracy, tzn. oddzielenie się produkcji przemysłowej i wymiany towarowej, od rolnictwa, skutkiem czego było wyodrębnienie się z ludności rolniczej grupy ludzi zajmujących się handlem czy transportem oraz wieloma innymi czynnościami o charakterze nierolniczym, wykonujących czynności miejskie, wyłącznie na potrzeby miasta. Przede wszystkim intensyfikacja gospodarki poprzez wzmożoną produkcję rzemieślniczą o charakterze towarowym, wzrost wymiany towarowej w obrębie rynku tak wewnętrznego jak zewnętrznego.

Weiterlesen

Konstytucja 3 Maja 1791

Polacy zadali cioś śmiertelny monarchii pruskiej, wprowadzając u siebie monarchię dziedziczną i uchwalając konstytucję, która jest więcej wartą, aniżeli angielska

Minister pruski Ewald Friedrich von Hertzberg

Konstytucja 3 maja formalnie zakończyła protektorat rosyjski i przywróciła niepodległość Rzeczypospolitej. Niestety, polscy magnaci ze Stanisławem Szczęsnym Potockim i Ksawerym Branickim na czele, niezadowoleni z reform Sejmu Czteroletniego i samej Konstytucji, zawiązali 14 maja 1792 r. fikcyjny spisek w małym mieście Targowica przeciw reformom. Faktycznie już 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu, przeciwnicy reform zawiązali konfederację pod pretekstem zagrożonej wolności i przy pomocy Katarzyny II. Wezwane przez nich na pomoc wojska rosyjskie wkroczyły na ziemie Rzeczpospolitej, rozpoczynając wojnę polsko-rosyjską.

Weiterlesen