Historia
Etapy rozwoju miasta średniowiecznego
Na terenach polskich osady miejskie tworzyły się w czasach kształtowania się feudalnego ustroju społeczno-gospodarczego. Wyodrębniamy dwa historyczne typy miast – miasto feudalne i miasto kapitalistyczne. W rozwoju miasta feudalnego rozróżnić można trzy etapy – powstanie miasta, jego rozwój i upadek. Najstarszą postacią miasta było tzw. podgrodzie, które w X i XI w. spełniało funkcje ośrodków produkcyjnych i lokalnej wymiany towarowej. Wraz z rozwojem produkcji i wymiany kształtował się targ i plac targowy, otoczony domami kupców i rzemieślników.
Miasto
Na powstanie miasta jako określonej instytucji, spełniającej odpowiednie funkcje w życiu społecznym decydujący wpływ miały formy życia jego mieszkańców. Przede wszystkim ich zatrudnienie w pozarolniczej produkcji dóbr i usług materialnych (w handlu czy transporcie) oraz usługach niematerialnych (w kulturze, finansach, organizacji władzy).
Ważnym czynnikiem był społeczny podział pracy, tzn. oddzielenie się produkcji przemysłowej i wymiany towarowej, od rolnictwa, skutkiem czego było wyodrębnienie się z ludności rolniczej grupy ludzi zajmujących się handlem czy transportem oraz wieloma innymi czynnościami o charakterze nierolniczym, wykonujących czynności miejskie, wyłącznie na potrzeby miasta. Przede wszystkim intensyfikacja gospodarki poprzez wzmożoną produkcję rzemieślniczą o charakterze towarowym, wzrost wymiany towarowej w obrębie rynku tak wewnętrznego jak zewnętrznego.
Konstytucja 3 Maja 1791
Polacy zadali cioś śmiertelny monarchii pruskiej, wprowadzając u siebie monarchię dziedziczną i uchwalając konstytucję, która jest więcej wartą, aniżeli angielska
Minister pruski Ewald Friedrich von Hertzberg
Konstytucja 3 maja formalnie zakończyła protektorat rosyjski i przywróciła niepodległość Rzeczypospolitej. Niestety, polscy magnaci ze Stanisławem Szczęsnym Potockim i Ksawerym Branickim na czele, niezadowoleni z reform Sejmu Czteroletniego i samej Konstytucji, zawiązali 14 maja 1792 r. fikcyjny spisek w małym mieście Targowica przeciw reformom. Faktycznie już 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu, przeciwnicy reform zawiązali konfederację pod pretekstem zagrożonej wolności i przy pomocy Katarzyny II. Wezwane przez nich na pomoc wojska rosyjskie wkroczyły na ziemie Rzeczpospolitej, rozpoczynając wojnę polsko-rosyjską.
Papieskie refleksje
Jan Paweł II
Człowiek jest wielki tym, czym jest; nie tym, co ma.
Jan Paweł II (18.V.1920)
Chociażbym chodził ciemną doliną zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną.
Psalm 23
18 maja 1920 r. przychodzi na świat chłopczyk, który na chrzcie św. otrzymuje imiona Karol Józef.
13 sierpnia 1920 r. Armia Polska pod dow. Marszałka Józefa Piłsudzkiego zatrzymuje bolszewicki marsz na Polskę i Europę.
16 października 1978 r. wieczorem świat dowiaduje się, że wybrano Papieża Polaka, kardynala Karola Wojtyłę.
Pośród niesnasków Pan Bóg uderza
W ogromny dzwon.
Dla Słowiańskiego oto Papieża
Otwarty tron.
A trzebaż mocy byśmy ten Pański
Dźwignęli świat:
Więc oto idzie Papież Slowiański
Ludowy Brat
Juliusz Słowacki
Polska Niepodległa
Droga do niepodległości
Dla nas po Bogu, największa miłość to Polska
Stefan Kardynał Wyszyński
Lata 1890 – 1914 pod względem politycznym ciągle były latami niewoli, ale przyniosły poważne zmiany. Przyczyną zmian było masowe wytwarzanie się ruchów politycznych: robotniczego, ludowego, nacjonalistycznego. Na porządku dziennym zaczęto stawiać sprawę walki o niepodległość, odsuniętą w cień w czasach pozytywizmu. Rewolucja 1905 r. w Rosji była zwiastunem zmian społecznych, wojny, upadku caratu i wyzwolenia Polski. Podobnie dwoisty charakter miały zjawiska kultury owego czasu – jako reakcja na pozytywizm powstała Młoda Polska* (1890-1918), epoka nawiązująca do romantyzmu, wnosząca świeże wartości do literatury, malarstwa. Z początkiem XX w. zaczęły wchodzić w życie nowe wynalazki, o których wiek XIX nawet nie marzył – samolot, samochód, rozwój filmu; absolutny przewrót dokonał się w dziedzinie nauki i sztuki, literatury, obyczaju, kultury materialnej.
Wielka Emigracja
Wielka Emigracja, jeden z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy, miała podłoże patriotyczno-polityczne, a bezpośrednią jej przyczyną był upadek powstania listopadowego. Składała się z uczestników powstania, których amnestia carska nie objęła oraz z tych, którzy nie chcieli jej przyjąć. Amnestia nie objęła członków rządu i sejmu oraz wybitniejszych uczestników Nocy Listopadowej*. Liczebność i charakter emigracji określiły dwa czynniki. Po pierwsze z końcem roku car ogłosił amnestię, z której wyłączeni zostali członkowie rządu i sejmu oraz wybitniejsi uczestnicy Nocy Listopadowej. Jednak objęci amnestią przywódcy powstania namawiali swych towarzyszy do emigracji masowej.
Powstanie Listopadowe
Nie wiem, czy będzie jeszcze kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, że nie będzie już Polaków
car Mikołaj I Romanow
Dla gospodarki Królestwa Polskiego rok 1830 zapowiadał się bardzo źle. Marne zbiory, drożyzna, obniżający się poziom eksportu sukna, niska produkcja w sektorze górniczo-hutniczym. Do tego rosnące niezadowolenie wśród biedoty spowodowane bezrobociem, podwyżką oraz korupcją wśród urzędników państwowych.
W lipcu 1830 wybuchła rewolucja paryska, obalając dynastię Burbonów; w sierpniu Belgowie powstali przeciwko Holandii, uzyskując niepodległość. Car Mikołaj I, obawiając się zbrojnego wystąpienia Francji przeciwko Belgii przygotowywał interwencję zbrojną, w której miała wziąć udział również armia polska co wzbudziło niepokój wsród Polaków, którym nie uśmiechało się występować przeciwko ruchom niepodległościowym innych narodów. Poza tym Polacy wiedzieli, że w momencie wymarszu armii z kraju, Polska znajdzie się ostatecznie pod okupacją rosyjską. W obliczu takiej sytuacji podjąło działalność Sprzysiężenie Wysockiego*, wciągając do spisku oficerów z innych jednostek garnizonu stołecznego, jak również osoby cywilne i studentów.
Monte Cassino – bitwa o Rzym
Przechodniu powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie
Słynna bitwa o Monte Cassino, tzw. bitwa o Rzym, rozpoczęła się w styczniu 1944 r. W styczniu, lutym i marcu wojska niemieckie odparły natarcia wojsk alianckich, w trakcie których nie zdobyto ani ufortyfikowanych wzgórz ani miasta Cassino u ich podnóża. Po trzecim, również nieudanym natarciu dowódca 8 Armii brytyjskiej, generał Leese zwrócił się do dowódcy 2 Korpusu Polskiego, generała dywizji Władysława Andersa z propozycją zdobycia Monte Cassino; generał Anders podjął się wykonania zadania. 12 maja 1944 wojska alianckie rozpoczęły główną ofensywa na wzgórze i klasztor. Niemcy natarcie odparli ale Brytyjczykom udało się przełamać niemiecką obronę. Dla 2. Korpusu Polskiego przewidziano najtrudniejsze zadanie – zdobycie za wszelką cenę Monte Cassino, a następnie Piedimonte.
Powstanie Styczniowe (1863–1864)
Czy był sens powstawać przeciw takiej sile? pytała Romualda Traugutta żona. Nie wiem, czy był sens. Wiem, że był mus… odpowiedział jej
Pożegnanie powstańca
U schyłku lat 50-tych XIX w., w zaborze rosyjskim pod hasłem reform społecznych i chęci usamodzielnienia się kraju, nastąpił wzrost aktywności wszystkich warstw społecznych. Konflikt z caratem ujawnił się już z początkiem 1861, co dwa lata później doprowadziło do wybuchu powstania styczniowego. Było to powstanie narodowe o charakterze wojny party-zanckiej przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Pierwsze kierownictwo powstania, które przyśpieszyła tzw. branka*, stanowił Komitet Miejski*. Z inicjatywy Wielopolskiego, 6 X 1862 rząd carski ogłosił pobór do wojska. Rekruci wyznaczeni mieli być przez władze administra-cyjne, jednak z wyjątkiem chłopów i ziemian.
Żegota
Rada Pomocy Żydom przy Delegacie Rządu RP na Kraj była jedyną w Europie tajną, humanitarną organizacją społeczną pomagającą skazanym na zagładę przez hitlerowców żydom, zamkniętym w gettach czy obozach lub też ukrywającym się na terenie naszego kraju, Polski. Organizowała na szeroką skalę lokale do przechowywania ludzi, żywność, odzież, leki, a przede wszystkim fałszywe dokumenty. W skład rady wchodzili mandatariusze wielu podziemnych organizacji społecznych i politycznych, a także ugrupowań żydowskich przede wszystkim Bund i Żydowski Komitet Narodowy.
Szeroko zakrojoną działalność udzielania żydom pomocy finansował polski rząd emigracyjny i zagra-niczne organizacje żydowskie. Hojnie działalność Żegoty wspierało społeczeństwo polskie. Dzięki Radzie Pomocy Żydom, rozpoczynającej swoją działalność w 1942 i działającej do stycznia 1945, udało się uratować ok. 300 000 żydów.