Polska Niepodległa
Droga do niepodległości
Dla nas po Bogu, największa miłość to Polska
Stefan Kardynał Wyszyński
Lata 1890 – 1914 pod względem politycznym ciągle były latami niewoli, ale przyniosły poważne zmiany. Przyczyną zmian było masowe wytwarzanie się ruchów politycznych: robotniczego, ludowego, nacjonalistycznego. Na porządku dziennym zaczęto stawiać sprawę walki o niepodległość, odsuniętą w cień w czasach pozytywizmu. Rewolucja 1905 r. w Rosji była zwiastunem zmian społecznych, wojny, upadku caratu i wyzwolenia Polski. Podobnie dwoisty charakter miały zjawiska kultury owego czasu – jako reakcja na pozytywizm powstała Młoda Polska* (1890-1918), epoka nawiązująca do romantyzmu, wnosząca świeże wartości do literatury, malarstwa. Z początkiem XX w. zaczęły wchodzić w życie nowe wynalazki, o których wiek XIX nawet nie marzył – samolot, samochód, rozwój filmu; absolutny przewrót dokonał się w dziedzinie nauki i sztuki, literatury, obyczaju, kultury materialnej.
Wielka Emigracja
Wielka Emigracja, jeden z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy, miała podłoże patriotyczno-polityczne, a bezpośrednią jej przyczyną był upadek powstania listopadowego. Składała się z uczestników powstania, których amnestia carska nie objęła oraz z tych, którzy nie chcieli jej przyjąć. Amnestia nie objęła członków rządu i sejmu oraz wybitniejszych uczestników Nocy Listopadowej*. Liczebność i charakter emigracji określiły dwa czynniki. Po pierwsze z końcem roku car ogłosił amnestię, z której wyłączeni zostali członkowie rządu i sejmu oraz wybitniejsi uczestnicy Nocy Listopadowej. Jednak objęci amnestią przywódcy powstania namawiali swych towarzyszy do emigracji masowej.
Powstanie Listopadowe
Nie wiem, czy będzie jeszcze kiedy jaka Polska, ale tego jestem pewien, że nie będzie już Polaków
car Mikołaj I Romanow
Dla gospodarki Królestwa Polskiego rok 1830 zapowiadał się bardzo źle. Marne zbiory, drożyzna, obniżający się poziom eksportu sukna, niska produkcja w sektorze górniczo-hutniczym. Do tego rosnące niezadowolenie wśród biedoty spowodowane bezrobociem, podwyżką oraz korupcją wśród urzędników państwowych.
W lipcu 1830 wybuchła rewolucja paryska, obalając dynastię Burbonów; w sierpniu Belgowie powstali przeciwko Holandii, uzyskując niepodległość. Car Mikołaj I, obawiając się zbrojnego wystąpienia Francji przeciwko Belgii przygotowywał interwencję zbrojną, w której miała wziąć udział również armia polska co wzbudziło niepokój wsród Polaków, którym nie uśmiechało się występować przeciwko ruchom niepodległościowym innych narodów. Poza tym Polacy wiedzieli, że w momencie wymarszu armii z kraju, Polska znajdzie się ostatecznie pod okupacją rosyjską. W obliczu takiej sytuacji podjąło działalność Sprzysiężenie Wysockiego*, wciągając do spisku oficerów z innych jednostek garnizonu stołecznego, jak również osoby cywilne i studentów.
Monte Cassino – bitwa o Rzym
Przechodniu powiedz Polsce, żeśmy polegli wierni w jej służbie
Słynna bitwa o Monte Cassino, tzw. bitwa o Rzym, rozpoczęła się w styczniu 1944 r. W styczniu, lutym i marcu wojska niemieckie odparły natarcia wojsk alianckich, w trakcie których nie zdobyto ani ufortyfikowanych wzgórz ani miasta Cassino u ich podnóża. Po trzecim, również nieudanym natarciu dowódca 8 Armii brytyjskiej, generał Leese zwrócił się do dowódcy 2 Korpusu Polskiego, generała dywizji Władysława Andersa z propozycją zdobycia Monte Cassino; generał Anders podjął się wykonania zadania. 12 maja 1944 wojska alianckie rozpoczęły główną ofensywa na wzgórze i klasztor. Niemcy natarcie odparli ale Brytyjczykom udało się przełamać niemiecką obronę. Dla 2. Korpusu Polskiego przewidziano najtrudniejsze zadanie – zdobycie za wszelką cenę Monte Cassino, a następnie Piedimonte.
Powstanie Styczniowe (1863–1864)
Czy był sens powstawać przeciw takiej sile? pytała Romualda Traugutta żona. Nie wiem, czy był sens. Wiem, że był mus… odpowiedział jej
Pożegnanie powstańca
U schyłku lat 50-tych XIX w., w zaborze rosyjskim pod hasłem reform społecznych i chęci usamodzielnienia się kraju, nastąpił wzrost aktywności wszystkich warstw społecznych. Konflikt z caratem ujawnił się już z początkiem 1861, co dwa lata później doprowadziło do wybuchu powstania styczniowego. Było to powstanie narodowe o charakterze wojny party-zanckiej przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Pierwsze kierownictwo powstania, które przyśpieszyła tzw. branka*, stanowił Komitet Miejski*. Z inicjatywy Wielopolskiego, 6 X 1862 rząd carski ogłosił pobór do wojska. Rekruci wyznaczeni mieli być przez władze administra-cyjne, jednak z wyjątkiem chłopów i ziemian.
Żegota
Rada Pomocy Żydom przy Delegacie Rządu RP na Kraj była jedyną w Europie tajną, humanitarną organizacją społeczną pomagającą skazanym na zagładę przez hitlerowców żydom, zamkniętym w gettach czy obozach lub też ukrywającym się na terenie naszego kraju, Polski. Organizowała na szeroką skalę lokale do przechowywania ludzi, żywność, odzież, leki, a przede wszystkim fałszywe dokumenty. W skład rady wchodzili mandatariusze wielu podziemnych organizacji społecznych i politycznych, a także ugrupowań żydowskich przede wszystkim Bund i Żydowski Komitet Narodowy.
Szeroko zakrojoną działalność udzielania żydom pomocy finansował polski rząd emigracyjny i zagra-niczne organizacje żydowskie. Hojnie działalność Żegoty wspierało społeczeństwo polskie. Dzięki Radzie Pomocy Żydom, rozpoczynającej swoją działalność w 1942 i działającej do stycznia 1945, udało się uratować ok. 300 000 żydów.
Polonia
Przed wrześniem 1939 r. Polacy mieszkali na wszystkich kontynentach; Polonia bardzo była zróżnicowana pod względem społecznym, materialnym i politycznym. Najliczniejszą grupę stanowiła Polonia amerykańska; była to tzw. emigracja zarobkowa więc głównie robotnicy, którzy skupiali się wokół amerykańskich ośrodków przemysłowych, takich jak Detroit, Filadelfia czy Chicago. Jej słabością był brak inteligencji, więc niejako brak kadry przywódczej. Polonia zamieszkiwała również kraje Europy Wschodniej (Rumunia, Łotwa, Litwa, Ukraina), Europy Zachodniej (Niemcy, Francja, Belgia, Szwajcaria), kraje Ameryki Południowej (Brazylia, RPA) oraz Australię.
Wrocław
Herb Wroclawia
Wrocław jest miastem uniwersalnym, o wszechstronnie rozwiniętym systemie instytucji naukowych i wysokim poziomie życia artystycznego we wszystkich najważniejszych dziedzinach. Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Medyczny i Ekonomiczny, Politechnika, wyższe szkoły artystyczne wywierają wielki wpływ na prężnośċ miasta, chociaż wyjątkowo ważnym elementem są instytucje artystyczne: Opera Wrocławska, Operetka, Filharmonia, Pantomima Tomaszewskiego. Atutem miasta jest nie tylko jego bogata historia, zabytki kultury materialnej i duchowej, ale i sami mieszkańcy, dawni i obecni, im bowiem zawdzięcza Wrocław swoją przeszłośċ, teraźniejszośċ i przyszłośċ.
Wrocław – Nauka, kultura i sztuka
Institut
Filologii Polskiej
Miasto, to nie tylko budowle i zabytki; to przede wszystkim ludzie, ich twórczy wysiłek, pomoc innym w realizacji ich pomysłów, czasami najzwyklejsza życzliwośċ. Wśród ludzi mających widoczny wpływ na losy i rozwój Wrocławia wielu zostawiło znaczący ślad, a decyzje przez nich podjęte owocują po dzień dzisiejszy. W pamięci zachowaċ należy wspaniałego botanika, pierwszego rektora Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej (1945-1951), współzałożyciela wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Stanisława Kulczyńskiego. Z szacunkiem wspominiaċ należy Bolesława Drobnera, pierwszego po wojnie prezydenta Wrocławia, który z niezwykłą energią i zapałem przystąpił do odbudowy i rozbudowy miasta. Za rządów prof. Bolesława Iwaszkiewicza, znakomitego matematyka dobrze rozumiejącego sprawy kultury, przychylnego artystom urósł Wrocław do rangi kulturalnej metropolii.
Wrocław – mieszkańcy i goście miasta
Panorama miasta
Bywali we Wrocławiu znakomici goście, o których dbano z jednakową troską chociaż nie wszystkich witano z jednakowym entuzjazmem: cesarze, królowie, książęta, wielu władców polskich nawet wtedy, kiedy Śląsk nie był pod ich panowaniem. Kazimierz Wielki spotkał się tu z Karolem IV Luksemburczykiem, Jagiełło z Wacławem IV, Kazimierz Jagiellończyk z Maciejem Korwinem. Miasto odwiedzili Władysław Jagiellończyk, Zygmunt Stary, Marysieńka Sobieska. O Wrocław zahaczył, w drodze na studia do Padwy i Bolonii, Mikołaj Kopernik. W drodze na dwór Stanisława Augusta stanął tu na odpoczynek Giovanni Giacomo Casanova. Za hałaśliwe i brudne uznał miasto von Goethe, goszcząc tu w roku 1790. Wrocław leżał na trasie tych, którzy musieli uciekaċ z kraju po klęskach powstań narodowych.